Neke humanitarne organizacije registrovane u Međugorju se ne bave humanitarnim radom već privrednom djelatnošću, kao što su turizam i ugostiteljstvo. Najveći broj takvih organizacija je registrovan na adresi u Međugorju – Bijakovići bb, tako da je vrlo teško utvrditi stvarne lokalitete na kojim se nalaze. Ovo su podaci do kojih je došla Federalna uprava za inspekcijske poslove, kontrolišući neke od nevladinih i humanitarnih organizacija u Federaciji Bosne i Hercegovine (FBiH).
Iz Uprave nisu htjeli dostaviti nazive kontrolisanih organizacija. Međutim, u dijelu izvještaja koji su proslijedili Centru za istraživačko novinarstvo (CIN) navodi se da su kontrolisane 24 organizacije sa područja Kantona Sarajevo (KS), 29 organizacija sa područja Hercegovačko-neretvanskog kantona (HNK), od čega je 27 sa područja općina Čitluk i Međugorje, po dvije su organizacije sa područja Tuzlanskog kantona (TK) i Unsko-sanskog kantona (USK) a po jedna sa područja Bosansko-podrinjskog (BPK) i Kantona 10.
Inspektori su pronašli da određeni broj humanitarnih organizacija ima izgrađene objekte na poljoprivrednom zemljištu, bez ikakvih suglasnosti – kao što su urbanističke i građevinske, a u tim objektima se vrše turističko-ugostiteljske usluge. Pronašli su i da privredni subjekti vrše preregistraciju iz privredne u humanitarnu organizaciju, nastavljajući se baviti istim poslom: ugostiteljstvom, turizmom, trgovinom, odnosno onim čime su se bavili i prije preregistracije. Na ovaj način se vrši nelojalna konkurencija, budući da su nevladine, odnosno humanitarne organizacije oslobođene plaćanja nekih poreza i obaveza koje su dužne plaćati privredne organizacije.
Inspekcija je u svom izvještaju predložila da se zabrani rad humanitarnim oganizacijama koje se ne bave humanitarnim radom nego im je svrha djelovanje privredna djelatnost. Izvještaj su krajem prošlog mjeseca uputili Vladi FBiH koja je na osnovu toga donijela Zaključak o potrebi izmjena zakonskih propisa kako bi se detaljno uredila oblast rada humanitarnih organizacija.
CIN je izvršio uvid u registar udruženja sa područja FBiH koje vodi Federalno ministarstvo pravde. U tom registru se nalazi 1.274 udruženja i 224 strane organizacije. Registar podrazumijeva pet knjiga koje sadrže podatke kao što su: naziv udruženja, datum upisa udruženja, rješenje o upisu, sjedište, ime osobe ovlaštene za predstavljanje, zabrana ili prestanak rada. Međutim, ni za jedno udruženje nije izrečena mjera zabrane rada.
Inspekcija je stanje u vezi sa registracijom nevladinih organizacija kod nadležnog Federalnog ministarstva pravde ocijenila kao krajnje neuređeno, a postojeći registar aktivnih organizacija kao netačan i neažuriran, budući da je prilikom vršenja inspekcijskog nadzora utvrđeno da veliki broj organizacija nije na prijavljenim adresama i da neke od njih više nisu ni aktivne.
Naveli su i podatak da se organizacije ne kontrolišu dovoljno, odnosno da je jedan dio organizacija na području Kantona Sarajevo kontrolisala nadležna inspekcija, a da, recimo, na području HNK-a u posljednjoj godini dana nije bilo nikakve kontrole. CIN-u su u Ministarstvu pravosuđa, uprave i lokalne samouprave HNK-a, u kojem se vodi registar organizacija sa područja ovog kantona, rekli da nije jasno definisano ko je zadužen za provođenje kontrole.
